ماستیک اپوکسی

فهرست مطالب

ماستیک اپوکسی، نوعی پوشش اپوکسی است که جهت ایجاد چسبندگی، مقاومت در برابر خوردگی، پر کردن تمام درزها و شکاف‌ها و آب بندی کامل، افزایش مقاومت مکانیکی، افزایش مقاومت حرارتی و … بر روی سطوح مختلف از جمله فلز، بتن و سایر بسترها اعمال می‌شود.

ماستیک اپوکسی با استفاده از رزین اپوکسی و افزودنی‌های مختلف فرموله می‌شود.

پوشش‌های ماستیک اپوکسی را می‌توان با استفاده از انواع رزین‌های اپوکسی از جمله رزین‌های اپوکسی فنولیک و رزین‌های اپوکسی بیسفنول A فرموله کرد. هر دو نوع رزین، ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را در ساخت ماستیک اپوکسی اعمال می‌کنند.

ماستیک اپوکسی معمولاً از رزین‌های اپوکسی، سخت کننده‌ها، رنگدانه‌ها، پرکننده‌ها و مواد افزودنی تشکیل شده است. فرمولاسیون خاص ممکن است بر اساس کاربرد و خواص مورد نظر پوشش متفاوت باشد. پوشش‌ ماستیک اپوکسی از طریق واکنش شیمیایی بین رزین اپوکسی و هاردنر، سخت می‌شود. فرآیند پخت، منجر به تشکیل یک شبکه پلیمری قوی می‌شود که دوام و محافظت بالای پوشش را فراهم می‌کند.

طی فرایند تولید ماستیک اپوکسی، رزین اپوکسی و هاردنر به نسبت صحیح با هم مخلوط می‌شوند. رعایت این نسبت بسیار مهم است زیرا ویژگی‌های پخت و چسبندگی محصول نهایی را تعیین می‌کند.

نسبت اختلاط معمولاً به صورت نسبت رزین اپوکسی به هاردنر بیان می‌شود، مانند 2:1، 3:1، یا 1:1. در نتیجه به ازای هر واحد رزین اپوکسی، مقدار مشخصی هاردنر باید اضافه شود. این نکته را باید در نظر بگیریم که طی این فرایند، هاردنر باید درون رزین ریخته شود.

مواد افزودنی مختلفی مانند رنگدانه‌ها، پرکننده‌ها و غلیظ کننده‌ها به رزین اپوکسی اضافه می‌شوند. رنگدانه‌ها، باعث ایجاد رنگ و گاهی محافظت بیشتر در برابر اشعه UV می‌شوند، در حالی که پرکننده‌ها خواصی مانند دوام و چسبندگی را افزایش می‌دهند. قوام دهنده‌ها نیز به کنترل ویسکوزیته مخلوط کمک می‌کنند.

ماستیک اپوکسی برای ایجاد چسبندگی، مقاومت در برابر خوردگی و دوام بالا طراحی شده و آن را برای استفاده در کاربردهای مختلف صنعتی و تجاری مناسب می‌سازد.

ماستیک اپوکسی معمولاً به عنوان پرایمر در پوشش‌های میانی در کفپوش‌هایی که در معرض شرایط محیطی سخت، مواد شیمیایی یا رطوبت هستند کاربرد دارد و با پر کردن تمام درزها و شکاف‌ها، منجر به آب بندی کامل می‌شود.

مزایای استفاده از ماستیک اپوکسی

محافظت در برابر خوردگی

ماستیک اپوکسی به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و آب شور و شیرین در جلوگیری از خوردگی سطوح فلزی مانند فولاد و آهن مقاومت بسیار بالایی دارد و با ایجاد سدی قوی در برابر رطوبت و عوامل محیطی که موجب زنگ زدگی و خرابی می‌شود، از سطح مورد نظر محافظت می‌کند.

چسبندگی بالا

ماستیک اپوکسی اغلب به عنوان یک آستر یا یک پوشش محافظ استفاده می‌شود که به دلیل خاصیت چسبندگی قوی می‌تواند به لایه‌های مختلف از جمله فلزات، بتن و حتی پوشش‌های قدیمی بچسبد و در طولانی مدت، یک چسبندگی قوی و با دوام بالا ارائه دهد.

ماستیک اپوکسی را می‌توان بر روی سطوح مختلف از جمله سطوح زنگ زده و سطوح ناهموار اضافه کرد زیرا به خوبی به آن‌ها نفوذ کرده و می‌چسبد.

دوام و مقاومت بالا

به دلیل دوام و مقاومت بالای ماستیک اپوکسی، مقاومت بالایی در برابر سایش، فشارهای مکانیکی، مواد شیمیایی مختلف (اسیدها، قلیاها،حلال‌ها وروغن‌ها) و شرایط سخت آب و هوایی ارائه می‌دهد.

ماستیک اپوکسی را می‌توان در چندین لایه استفاده کرد تا یک لایه محافظ با ضخامت مناسب ایجاد کند تا محافظت بیشتری در برابر محیط‌های تهاجمی ارائه دهد. این پوشش، با ایجاد مانعی از رسیدن رطوبت، مواد شیمیایی و سایر مواد خورنده به زیر لایه جلوگیری می‌کند و در نتیجه طول عمر مواد پوشش داده شده را افزایش می‌دهد.

انعطاف پذیری و الاستیسیته

در برخی از کاربردها، ممکن است به نوعی ماستیک اپوکسی نیاز داشته باشیم که درجه خاصی از انعطاف پذیری را داشته باشد تا بتواند حرکات یا انبساط جزئی زیرلایه را در خود جای دهد. در نتیجه فرمولاسیون رزین اپوکسی را می‌توان به گونه ای تغییر داد تا انعطاف پذیری مورد نیاز را بدون به خطر انداختن چسبندگی یا کیفیت محافظتی آن فراهم آورد.

محتوای کم ترکیبات آلی فرار VOC

بسیاری از ماستیک‌های اپوکسی مدرن به گونه‌ای فرموله شده‌اند که دارای محتوای ترکیبات آلی فرار کم (VOC) باشند که موجب سازگاری آن‌ها با محیط زیست می گردد.

پخت سریع

بسته به نیازهای کاربردی، ماستیک اپوکسی ممکن است نیاز به پخت نسبتاً سریع داشته باشد. فرمول رزین اپوکسی را می‌توان برای دستیابی به زمان‌های پخت سریع‌تر و در عین حال حفظ چسبندگی و عملکرد مناسب تنظیم کرد.

سازگاری

رزین اپوکسی مورد استفاده در ماستیک اپوکسی باید با سایر پوشش‌ها یا رنگ‌هایی که ممکن است روی آن اعمال شود، سازگار باشد. که لایه بندی مناسب و عملکرد طولانی مدت را تضمین می‌کند.

کاربرد ماستیک اپوکسی

ماستیک اپوکسی در صنایعی مانند صنایع دریایی و نفت و گاز به وفور استفاده می‌شود. همچنین در زیرساخت‌ها، سطوح سازه‌های فولادی، خطوط لوله، مخازن، پل‌ها و سایر سطوحی که نیاز به حفاظت طولانی مدت دارند، اعمال می‌شود.

کاربردهای ماستیک اپوکسی

صنایع دریایی و پالایشگاه‌های نفت و گاز
کشتی‌های دریایی (بدنه کشتی‌های غوطه ور در آب، مخازن و …)
سطوح سازه‌های فولادی
خطوط لوله، مخازن و پل‌ها
کفپوش پارکینگ‌ها، آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، انبارها و ….

این پوشش‌ها معمولاً می‌توانند به‌عنوان آستر، لایه میانی و پوشش نهایی یا به‌ عنوان سیستم تک لایه در محیط‌های جوی و غوطه‌ور استفاده شوند.

مراحل اعمال ماستیک اپوکسی

1- آماده سازی سطح: آماده سازی مناسب سطح هنگام استفاده از ماستیک اپوکسی بسیار مهم است. سطح مورد نظر، باید تمیز، خشک و عاری از چربی، زنگ زدگی، پوشش‌های قدیمی و سایر آلودگی‌ها باشد. بسته به زیرلایه، آماده سازی سطح ممکن است شامل تمیز کردن، سندبلاست، سنگ زنی یا روش‌های دیگر باشد تا از چسبندگی و عملکرد مطلوب اطمینان حاصل شود.

2- پرایمینگ (در صورت نیاز): بسته به شرایط زیرلایه و نوع ماستیک اپوکسی مورد استفاده، ممکن است پوشش پرایمر لازم باشد.، استفاده از پرایمر، میزان چسبندگی را افزایش داده و سطحی صاف برای چسبیدن ماستیک اپوکسی ایجاد می‌کند.

3- مخلوط کردن اجزا: پوشش‌های ماستیک اپوکسی به صورت سیستم‌های دو جزئی رزین و هاردنر عرضه می‌شوند. با پیروی از دستورالعمل‌های سازنده، این دو جزء باید کاملاً مخلوط شوند زیرا اختلاط نامناسب می‌تواند منجر به پخت ناهموار و کاهش عملکرد شود. مخلوط رزین و هاردنر را با استفاده از یک چوب همزن تمیز به آرامی و به طور مداوم شروع به هم زدن کرده تا یک مخلوط یکنواخت حاصل شود.

هم زدن بیش از حد و شدید منجر به ورود حباب های هوا به مخلوط واکنش می‌گردد، که می‌تواند بر روی پوشش نهایی اپوکسی تاثیر بگذارد.

اختلاط مناسب باعث می‌شود که ماستیک اپوکسی به طور موثر عمل کند و منجر به افزایش دوام و عملکرد ماستیک گردد.

4- اعمال ماستیک اپوکسی: ماستیک اپوکسی را می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف از جمله قلم مو، غلتک یا اسپری بر روی سطح اعمال کرد. روش مناسب را معمولا بر اساس سطح، پیچیدگی و ضخامت پوشش در نظر می‌گیرند. اعمال ضخامت مناسب از ماستیک اپوکسی، اثربخشی پوشش را جهت محافظت در برابر خوردگی و عوامل محیطی تضمین می‌کند.

5- مدت زمان پخت: پوشش‌های ماستیک اپوکسی زمان پخت خاصی دارند که طی آن، از نظر شیمیایی سخت می‌شوند. زمان پخت ذکر شده در برگه اطلاعات فنی محصول را می‌بایست در نظر گرفته و از قرار دادن سطح پوشش داده شده در معرض رطوبت یا آلودگی در این مدت خودداری شود.

همچنین بسته به الزامات کاربرد و سطح حفاظتی مورد نظر، ممکن است چند لایه از ماستیک اپوکسی اعمال شود. این نکته را نیز باید در نظر بگیریم که هر لایه، قبل از استفاده‌ی لایه بعدی میباست کاملا خشک شود.

پس از اعمال پوشش نهایی و خشک شدن کامل، سطح از نظر هر گونه نقص احتمالی، مانند ایجاد حباب باید بررسی گردد. سنباده زدن یا صاف کردن ممکن است برای رسیدن به یک پوشش یکنواخت لازم باشد. همچنین پس از اعمال، بررسی‌های کنترل کیفیت انجام شود تا از اعمال پوشش به صورت یکنواخت اطمینان حاصل شود.

نگهداری مناسب از سطح پوشش داده شده برای عملکرد طولانی مدت ضروری است. برای جلوگیری از خوردگی یا آسیب، میبایست بازرسی‌های منظم یا تعمیرات ضروری انجام شود.

توجه به این نکته مهم است که دستورالعمل‌های کاربردی خاص بسته به محصول ماستیک اپوکسی، بستر و شرایط محیطی می‌تواند متفاوت باشد. از این رو همیشه به برگه اطلاعات فنی سازنده و دستورالعمل‌های محصول مورد استفاده میبایست مراجعه گردد.

گردآوری، ترجمه و تالیف: واحد تولید محتوای گروه صنعتی مکرر – نسیم مهین عبدالله زاده

منابع:

استفاده از مطالب مکرر بلاگ تنها با ذکر منبع و لینک مستقیم به مطلب مجاز می‌باشد و در غیر این صورت پیگرد قانونی خواهد داشت.